Gavagai.pl ma budzić. Ma inspirować. Właściwe słowo we właściwej chwili może zmienić świat 一
umysłemrękami gotowego na te słowa człowieka.
Inne w tym dziale: Języki i kultura Budowanie imperiów Przekształcanie środowiska Ewolucja człowieka

Język wietnamski

Język wietnamski



Czym jest język wietnamski?

Historia
Współczesny język wietnamski wykształcił się w IX wieku, okresie, kiedy rodziła się państwowość wietnamska po zrzuceniu chińskiego zwierzchnictwa, które ostatecznie zakończyło się w 939 roku.

Po uzyskaniu niezależności, utworzono system pisma zwany Chữ Nôm, który bazował na piśmie chińskim. Słowotwórstwo bazowało w nim na pojedynczych chińskich hieroglifach, lub na ich kombinacji. System używany był głównie w literaturze. Przetrwał do początków XX wieku.
Język ten używany był przez chińskie elity, był także nośnikiem kultury, tak więc z czasem pojawiło się wiele słów zwanych Han Viet (sino-wietnamkich).
Szczyt rozwoju tego pisma przypada na XVIII wiek, kiedy to wielu twórców korzystało z tego zapisu. Byli to m.in. Nguyen Du oraz Ho Xuân Hương.

Nowoczesny system pisma i język mówiony, Quoc Ngu ("jezyk narodowy"), bazuje na alfabecie łacińskim. Jego system został stworzony do celów religijnych na początku XVII wieku przez misjonarzy katolickich.
Pierwsza romanizacja języka wietnamskiego została stworzona w XVII wieku przez francuskiego Jezuitę Alexandre de Rhodes (1591-1660), który opierał się na wcześniejszej pracy dwóch portugalskich misjonarzy, których imiona to Gaspar de Amaral i Antoine de Barbosa.
Co ciekawe, system nie rozpowszechnił się aż do początku XX wieku. Nawet zastąpienie w szkołach języka chińskiego językiem francuskim nie przyspieszyło rozpowszechnienia się Ngu. Dopiero kiedy rozwój powszechnej edukacji stworzył potrzebę prostego zapisu języka mówionego. Wtedy to pismo zostało zmodernizowane i przyjęte jako oficjalne i jedyne pismo w Wietnamie.

Pochodzenie języka, akcenty dialekty i zróżnicowania regionalne

Na północy i południu Wietnamu mówi się różnymi akcentami. Niektórzy badacze nazywają to dialektami, jednak różnice występuję głównie w wymowie, a nie w strukturach zdań i zwyczajach. Najbezpieczniej więc będzie przyjąć, że jest to coś pośredniego między akcentem i dialektem.
Oczywiście nie wolno pomyśleć, że istnieje jakaś ostra granica występowania akcentów – tak naprawdę na terenie Wietnamu jest ich olbrzymia ilość i choć sami Wietnamczycy nie mają większych kłopotów z wzajemnym zrozumieniem, początkujący adepci języka mogą napotkać spore problemy.

W chwili obecnej istnieją trzy dialekty:
– północnowietnamski (dialekt Hanoi) – dawniej zwany dialektem tonkijskim
– dialekt środkowowietnamski (Hue) – dawniej Annamski
– południowowietnamski (Saigoński) – dawniej Koczinczyński (ang. Cochinchinese)

Wietnamski jest językiem ojczystym ludów wietnamskich (nguoi Viet lub nguoi kinh) które stanowią ok. 87% populacji kraju. Przez mniejszości narodowe Wietnamu używany jest jako język obcy.

Język wietnamski zaliczany jest do rodziny języków austronezyjskich i grupy języków mon-kmerskich. Bardzo wiele jest w nim zapożyczeń z języka chińskiego, z biegiem stuleci utracił też wiele cech innych języków należących do swojej rodziny języków.


Na górę

Podstawowe informacje
o języku wietnamskim

 Jak wygląda współczesny język:
Jest to język tonalny, tzn. tak jak w języku chińskim zgłoski wymawia się używając różnych tonacji. Tonów jest sześć (w chińskim "tylko" cztery), co dla osoby, która nie miała wcześniej styczności z językiem tego typu, może wydawać się piekłem.

Przykład opis brzmienia znak diakryt. ASCII
wysoki i równy (brak)  
niski opadający ` `
wysoki wznoszący ´ /
falujący ˜ ~
wznosząco-opadający  ̛  ?
ściągnięty (mocny spadek)  ̣ .

Przykładowe zdanie:


Tłumaczenie: Prawdziwą miara człowieka jest to, jak traktuje on ludzi, którzy nie są w stanie w jakikolwiek sposób oddać mu przysługi. – autor mi nieznany

Sposób czytania liter:
Niektóre litery czyta się w sposób nieoczekiwany dla użytkownika języków zachodnich. Poniżej kilka przykładów:

'd z kreską' czytamy jak polskie 'd' d czytamy jak 'zy'
ten wyraz czytamy 'sak' 'ng' jest dźwiękiem głęboko gardłowym – język musi być maksymalnie cofnięty
       

Gramatyka, słownictwo i inne ciekawe informacje

Około 70% słów to zapożyczenia z języka chińskiego, choć część z nich, jak pisałem wcześniej, to połączenia wyrazu wietnamskiego z chińskim zapożyczeniem. Chińskie wpływy widać zazwyczaj w wyrazach związanych z techniką i życiem politycznym. Istnieje pewna ilość zapożyczeń fonetycznych z języka francuskiego, a ostatnio – dzięki telewizji – z angielskiego.

W języku wietnamskim dużą rolę odgrywają reduplikacje, czyli powtórzenia sylab, które mogą zupełnie lub częściowo zmieniać znaczenie słowa. Istnieje też bardzo dużo partykuł zliczających (measure word).

 

Na górę

Więcej o języku i kulturze wietnamskiej

Gdzie dowiedzieć się więcej

Vdict

- słownik angielsko-francusko-wietnamski
Pismo wietnamskie – wprowadzenie w języku angielskim
Słownik minimum – najpotrzebniejsze zwroty


Cytaty w tym temacie

Cytaty powiązane przez tagi

Ten temat został skojarzony z kilkoma tagami, którymi posortowane są sentencje i aforyzmy w repozytorium Gavagai.pl. Możesz kliknąć na poszczególne tagi poniżej, albo na czerwony przycisk, który zaprowadzi cię do listy sentencji, które są otagowane przynajmniej jednym z poniższych tagów:

Zobacz sentencje z  przypisanymi tagami:

ZOBACZ

Sztuka wojny, 36 forteli, Sun Tzu, historia Chin, kultura chińska, piękne opowieści, pięken sentencje, najlepsze tłumaczenie Sztuka wojny (The Art of War)